کتابخانه‌ی شیعه

پی دی اف دیوان (مقتل) فدایی مازندرانی رحمت الله علیه طولانی‌ترین ترجیع‌بند زبان فارسی در موضوع مقتل امام حسین علیه السلام

لینک دانلود کتاب

میرزا محمود فدایی در سال ۱۲۰۰ هجری قمری در تلاوک از منطقه دودانگه ساری در خانواده‌ای کشاورز و روستایی از پدری به نام گل‌علی و مادری به نام نجمه‌خاتون متولد شد. وی اوائل عمرش را به آموختن علوم قرآنی و درس و بحث مکتبی در زادگاهش گذراند. پس از چندسال، برای تحصیل در علوم مذهبی به‌ترتیب به ساری، قم، و سپس کربلا و نجف رفت. وی بعدها در روستای زادگاهش و روستاهای اطراف به روضه‌خوانی و نشر و گسترش فرهنگ عاشورا می‌پرداخت. هم‌زمان، در مکتب‌خانه‌های محلی تدریس می‌کرد و خود نیز به ثبت و تنظیم تعزیه‌نامه‌ها و به نظم درآوردن مقتل و مرثیه‌ها روی آورد.

فدایی که خود را پیرو محتشم کاشانی و صباحی بیدگلی می‌داند سراینده نخستین مقتل منظوم در ادب پارسی‌ست. این مقتل ۳۷۱۸ بیتی طولانی‌ترین ترکیب‌بند فارسی شمرده می‌شود که دارای چهار «نظام» یا بخش است از همین روی برخی آن را «چهارنظام فدایی» نامیده‌اند. با اینکه فدایی سراینده بیشترین تعداد ترکیب‌بند در تاریخ ادبیات فارسی‌ست اما سروده‌هایی در دیگر قالب‌های شعری نیز داشته‌است. از جمله قصیده ۳۱۴ بیتی‌ای با ردیف تشنه، یا قصیده «روبهان اُرُس» در توصیف جنگ روس‌ها علیه ایران. سروده‌های فدایی، بسیار سوزناک می‌باشد و در روزهای محرم و سوگواری سرور شهیدان در مساجد و تکیه‌های مازندران خوانده می‌شود. سروده‌های او همواره استوار و ساده و دلنشین است و همین سبب شده که بر شور و سوزناکی سوگ سروده‌ها افزوده گردد. تاریخ دقیق در گذشت فدایی روشن نیست. محمد طاهری (شهاب) در مجله ارمغان می‌نویسد: در حاشیه یکی از صفحات کتاب چهار نظام، به خط شخص دیگری تاریخ فوت فدایی را به سال ۱۲۸۲ هجری قمری نوشته‌اند.